List arcybiskupa katowickiego do osób pełniących funkcję kościelnego.
Drogi Bracie! Droga Siostro!
Środą popielcową rozpoczęliśmy czterdziestodniowy okres liturgiczny zwany Wielkim Postem. Ten niezwykły czas nawrócenia i pokuty to okres duchowego wyjścia na pustynię, aby tam odświeżyć i pogłębić swą wiarę.
Wszyscy potrzebujemy „pustyni” jako miejsca spotkania Boga i siebie w Jego obecności. Zachęcam więc, aby dobrze wykorzystać ten święty czas na osobiste nawrócenie, pojednanie się z Bogiem i bliźnimi, zakończone mocnym postanowieniem radosnego angażowania się dla Boga i Kościoła – co zresztą jest treścią Twojego życia poświęconego służbie parafialnej wspólnocie.
Przeżywany teraz czas Wielkiego Postu, przeznaczony do głębokiej refleksji nad męką, śmiercią i zmartwychwstaniem Jezusa Chrystusa, prowadzi nas ostatecznie do Wieczernika i na Kalwarię, do miejsc związanych z ustanowieniem Eucharystii, która jest źródłem, szczytem i misją Kościoła. Dziś każdy parafialny wieczernik jest miejscem ponowienia i uobecnienia ofiary Jezusa Chrystusa. To zbawcze wydarzenie, którym jest Msza św., należy jak najstaranniej przygotować. To właśnie zadanie i obowiązek kościelnego – zakrystiana. Ta nazwa pochodzi od z języka łacińskiego od słowa: sacristanus, a to z kolei od sacer – święty!
Drogi Bracie! Droga Siostro!
Wprowadzenie ogólne do Mszału rzymskiego w nr 105 mówi: „Funkcję liturgiczną pełnią także: a) Zakrystian, który starannie przygotowuje księgi liturgiczne, szaty i wszystkie inne przedmioty konieczne do celebracji Mszy św.”. Jednocześnie Sobór Watykański zaleca, aby ci, którzy pełnią funkcję liturgiczną, wykonywali ją „z tak szczerą pobożnością i dokładnością, jak to przystoi wzniosłej służbie i odpowiada słusznym wymaganiom Ludu Bożego” (KL 29). Posługa kościelnego, zgodnie z tym zaleceniem, domaga się więc odpowiednich kwalifikacji, wiedzy liturgicznej i znajomości zadań wykonywanych w zgromadzeniu liturgicznym oraz w przestrzeni kościoła.
Dlatego Bracia i Siostry, zachęcam was do stałej formacji i do prywatnej lektury tekstów wprowadzeń teologicznych i pastoralnych zawartych w księgach liturgicznych, a zwłaszcza do zapoznania się z Wprowadzeniem Ogólnym do Mszału Rzymskiego. Ich poznawanie wspomoże codzienność posługi dla Kościoła i ludu Bożego, pogłębi motywację i ducha służby wobec Wielkiej Tajemnicy naszej wiary.
Bracia i Siostry!
Trzeba też w duchu wiary, podobnie jak wszyscy inni wierni, owocnie we Mszy św. uczestniczyć, ze świadomością, że Eucharystia daje życie. Przyjmujemy Jezusa Chrystusa w eucharystycznych postaciach i możemy Go też nieustannie adorować, i wielbić także poza Mszą św.
Bracie i Siostro! Jest ku temu szczególna okazja, kiedy po Eucharystii porządkujecie prezbiterium i przestrzeń ołtarza – i jesteście niejako sam na sam z Nim, z Jezusem Chrystusem na świętej audiencji w domu Bożym. Bądźcie więc wrażliwi na sprawy sacrum. Niech ta wrażliwość zapanuje również w zakrystii. Niech się objawia w każdym słowie i geście, w milczeniu i ciszy, w pamiętaniu, że Pan blisko jest. Tylko przez taką postawę stajecie się formatorami służby liturgicznej i każdej osoby wstępującej do zakrystii.
Bracia i Siostry!
Zakrystian powinien odznaczać się umiłowaniem Kościoła, żywą wiarą, miłością do liturgii, głębokim szacunkiem do świątyni, radością w liturgiczno-sakramentalnej służbie, gotowością do wykonywania swej funkcji w dni powszednie i świąteczne, uczciwością, wiarygodnością, dyskrecją, uprzejmością, umiejętnością współpracy z duszpasterzami i różnymi grupami parafialnymi, otwartością na wielorakie inicjatywy duszpasterskie, odpowiednim podejściem do dzieci, młodzieży, starszych, niepełnosprawnych. W posłudze niech nie brakuje także solidności w pracy, talentu organizacyjnego, uzdolnień w zakresie prac konserwacyjnych.
Codzienne westchnienie o światło Ducha Świętego – nie pozostanie bez odpowiedzi w Jego darach i charyzmatach, potrzebnych w pełnieniu waszej posługi.
Głównym zadaniem kościelnego jest przygotowanie liturgii, otwieranie i zamykanie kościoła, troska o szaty, księgi, naczynia, świece i inne sprzęty liturgiczne, przygotowanie obrzędów liturgicznych, dekoracji związanych z uroczystościami parafialnymi, dzwonienie, obsługa czy nawet konserwacja technicznych urządzeń służących sprawie celebracji liturgii czy nabożeństw. Ze spraw szczegółowych zwracam uwagę na to, by wychodzić na zbiórkę ofiar po procesji ofiarniczej, a nie w czasie credo lub w czasie modlitwy wiernych, oraz dbać o to, by wierni mogli przyjmować Ciało Pańskie konsekrowane w czasie Mszy św., w której uczestniczą. Tabernakulum bowiem nie powinno być miejscem „magazynowania”, tylko przechowywania Świętych Postaci koniecznych dla adoracji (custodia), dla chorych i umierających (wiatyk).
Ważna jest wasza obecność podczas Eucharystii także pośród zgromadzonych wiernych. Byłoby więc właściwe, aby w jednej z niedzielnych Mszy św. kościelny uczestniczył w nawie kościoła, a nie w zakrystii, która nie daje możliwości pełnego skupienia i modlitwy w parafialnej wspólnocie.
Drogi Bracie i Siostro!
Przeżywany czas Wielkiego Postu, jak i dzień skupienia w roku duszpasterskim poświęconym Eucharystii, która daje życie, jest dobrą okazją do wyrażenia wdzięczności za posługę, zwłaszcza za troskę o świętą przestrzeń służącą do sprawowania Eucharystii, jaką jest prezbiterium i zakrystia. Serdecznie was proszę o pomoc w realizacji tego programu, który może odbudować naszą wewnętrzną więź ze Zbawicielem, obecnym wśród nas przez wszystkie dni aż do skończenia świata!
Jestem także wdzięczny za czas poświęcony na udział w dniu skupienia. Składam gorące podziękowania również całej Rodzinie, która akceptuje waszą posługę i ją wspomaga, choćby zrozumieniem, że tak wiele czasu poświęcacie Bożej służbie!
Niech każdy dzień Twojej, Bracie i Siostro, posługi błogosławi Bóg Ojciec, Syn Boży i Duch Święty! Niech to błogosławieństwo przyniesie zdrowie duszy i ciała, niech towarzyszy całej Rodzinie.
†Wiktor Skworc
ARCYBISKUP METROPOLITA KATOWICKI
Katowice, Wielki Post 2020